Bepaal zelf wat er met jouw werk gebeurt.

Je bent creatief, je maakt nieuw werk. Als dit werk in juridische zin oorspronkelijk is, bezit je daar auteursrechten op. Soms is het helemaal niet erg dat anderen jouw werk gebruiken. Uiteraard wil je aan dit gebruik grenzen stellen. Maar ja, hoe doe je dat?

Hiervoor is er een opensource-beweging opgericht die het juridische kader, licenties en tools voor het bepalen van gebruik door derden hebben ontwikkeld. Deze internationale beweging heet “Creative Commons”. Deze organisatie is van oorsprong Amerikaans. Zij hebben ook een zelfstandige Nederlandse afdeling. Creative Commons richt zich niet op software.  Wil je in het opensource domein software publiceren, dan is GPL waarschijnlijk de aangewezen licentie-paraplu.

Creative Commons heeft verschillende licentie-vormen ontwikkeld. Bij de Common Creative licentie’s moet de gebruiker altijd de naam van de oorspronkelijke maker vermelden. Daarnaast wordt per licentievorm bepaald of het werk commercieel gebruikt mag worden, of de opbrengsten gedeeld moeten worden en of het werk gewijzigd mag worden.

Bij de verschillende licentievormen heeft Creative Commons internationaal geaccepteerde standaard afbeeldingen ontwikkeld. Op hun webpage kun je de code voor de afbeelding van de door jouw gekozen licentie laten genereren. Bijvoorbeeld:

Creative Commons-Licentie
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding-NietCommercieel 4.0 Internationaal-licentie.

Mocht de tekst onder het icoon niet bevallen, dan kan dat uiteraard gewijzigd worden. Want ook deze afbeelding is open source:

Creative Commons-Licentie

Als op de icoon “geklikt” wordt, wordt de gebruiker naar de pagina van Creative Commons met uitleg over de licentie geleidt.

Copyright

Op internet lijken creatieve uitingen vogelvrij. Iedereen die teksten, foto’s, tekeningen, ontwerpen op internet plaatst heeft met kopieergedrag te maken.  Mag dat kopiëren zomaar? Het antwoord is dubbelzinnig “nee”. Indien de copycat daarop wordt aangesproken is de reactie vaak “ik dacht dat je het leuk vond”,”moet je het maar niet op internet zetten want dan is het vrij”, “ik kon de eigenaar niet vinden” of “jouw site krijgt er meer bezoekers door”.  Kortom je moet niet zeuren maar blij zijn. Dan nu jouw rechten.

De maker van oorspronkelijk werk is zonder beperking automatisch eigenaar  van de intellectuele eigendomsrechten zoals auteursrecht en dus ook copyright. Dit recht hoeft niet geclaimd te worden. Nu niet meteen de denkbeeldige knuppel uit de kast pakken om die irritante kopieerder figuurlijk om de oren te slaan. Want aan dit ogenschijnlijk absolute eigendomsrecht zitten toch wel een paar beperkingen. Om te beginnen het citaat-recht. Er mag uit oorspronkelijk werk geciteerd worden. De grens tussen kopiëren en citeren is (voor mij) niet altijd even duidelijk. Juridische interpretatie is dan noodzakelijk. Ook mag een oorspronkelijk werk voor thuisgebruik gekopieerd worden. Dit betekent niet dat eindeloos kopieën onder familie en vrienden mag worden uitgedeeld. Een aardige bijvoorbeeld is een foto op internet van een thuissituatie waarop een thuiskopie is te zien. De rechthebbende kan op grond van deze publicatie een vergoeding eisen. Een thuiskopie verkopen is helemaal uit den boze. Wat wel en niet mag, dus wat jouw rechten zijn, staat helder op deze blog uitgelegd. De juridische dame achter deze blog kan ook om raad gevraagd worden.

Nu wil jij je recht halen. Jouw intellectueel eigendom is zonder instemming of billijke vergoeding gebruikt. Om te beginnen de billijke vergoeding. Ook in dit stadium moet de gevraagde vergoeding in verhouding tot het gebruik zijn. Dus als jouw foto op een website is gebruikt, wordt je daar normaliter geen miljonair van. De vergoeding mag wel stevig zijn. Dus eerst maan je schriftelijk dat de kopieerder het gebruik moet stoppen. En dan nu de vergoeding. Een blog met 10 bezoekers is de inspanning van een factuur zeker niet waard. Daarin tegen bijvoorbeeld een lifestyleblog met vele 10.000en bezoekers. Dit is een ander verhaal. Deze kan gevraagd worden om een billijke vergoeding te betalen. Ik ben van de school eerst een factuur sturen met twee regels en daarna eventueel verder praten. Één regel met de billijke gebruiksvergoeding en één regel met door jouw gemaakte normale kosten(urendeclaratie) tot op dat moment. Deze factuur kan het normale incassotraject volgen. Het is verstandig deze aanpak in je leveringsvoorwaarden ( te vinden op je website) op te nemen. O ja en vergeet niet het geconstateerde gebruik veilig te stellen (schermafdruk).

Nu bestrijd de kopieerder jouw eigendomsrechten (want er is bijvoorbeeld geciteerd). Ga je dan juridisch je gelijk proberen te halen? Hier stokt het bij de meesten. Je bent één pitter, de bedrijfsinkomsten zijn niet heel hoog en een juridische verzekering is te duur.  Goede raad is dan duur.Maak een economische afweging. Wat brengt deze inspanning en risico jouw in de toekomst op? Is dit positief, kun je het betalen? Is dit ook positief, wil je zoveel negatieve aandacht aan iets uit het verleden besteden? Kortom wees verstandig en denk het goed door. Echter als je besluit om door te pakken, doe dat zeer kordaat en zonder twijfel. Straal dit ook uit.